Polski rynek oferuje bardzo szeroki wybór gastronomicznych ekspresów do kawy. O tym, który model będzie dla nas najlepszy decyduje wiele czynników. Przyjrzyjmy się zatem krótkiej charakterystyce poszczególnych ekspresów i zobaczmy, na co warto zwracać uwagę.

Taki ekspres widujemy najczęściej w kawiarniach i restauracjach. Profesjonalny ekspres kolbowy jest urządzeniem manualnym wymagającym obsługi przez zawodowego baristę. Pozornie jego obsługa wydaje się prosta. Zamocowanie kolby w przeznaczonym do tego otworze rzeczywiście nie jest trudne, ale przygotowanie smacznej kawy wymaga specjalnej wiedzy i umiejętności. Takie czynniki jak ilość kawy w kolbie oraz jej czas kontaktu z wodą, a także sposób spieniania mleka to tylko niektóre czynniki składowe pysznej kawy.

Najczęstszym błędem popełnianym przy korzystaniu z ekspresu kolbowego jest “przetrzymanie kawy”, co może zdarzać się początkującym użytkownikom. Doświadczeni bariści potrafią przygotować nawet kilka kaw jednocześnie, ustawiając odpowiednie parametry niemal automatycznie. Wśród ekspresów kolbowych wyróżniamy jedno- i wielogrupowe, odpowiednio na jedną, dwie lub więcej kolb. Wszystkie działają na tej samej zasadzie. Do każdego sypiemy świeżo zmieloną kawę, wybraną wedle indywidualnych preferencji.

Ekspres kolbowy - przeznaczenie:

• restauracje
• restauracje hotelowe z pełną obsługą baru
• kawiarnie i kluby hotelowe
• kawiarnie w centrach handlowych
• kawiarnie, w których  podstawowym produktem jest kawa
• kawiarnie serwujące kawę speciality oraz alternatywne metody parzenia
• lodziarnio-kawiarnie z miejscami do siedzenia

Zalety

• możliwość parzenia różnych rodzajów kawy
• możliwość ustawień ręcznych  takich jak moc kawy, stopień zmielenia ziaren
• idealnie ubite mleko
• kawa o wyjątkowym smaku i aromacie 

Wady

• długi czas oczekiwania na kawę
• ograniczona przepustowość przy dużym ruchu, zwłaszcza gdy mamy tylko jednego baristę
• koszty szkolenia personelu

Wśród ekspresów automatycznych dostępne są dwie opcje:

• ekspres z młynkiem, pojemnikiem na fusy i pojemnikiem na wodę
• ekspres kapsułkowy (oznaczany symbolem E.S.E, czyli Easy Serving Espresso)

Trudno wskazać, który z nich jest lepszy, ponieważ oba są bardzo praktyczne i wygodne. Jednak w przypadku zastosowania w lokalach gastronomicznych ich zakup sprawdza się tylko wtedy, gdy kawa jest dodatkiem, a nie głównym serwowanym napojem. Oba ekspresy są bardzo proste w obsłudze i nie wymagają specjalnie do tego celu przeszkolonego personelu. Niestety mają też swoje wady. Ekspres z młynkiem wymaga częstego czyszczenia i jest bardziej awaryjny niż ekspres kolbowy. Ekspres kapsułkowy wymaga ciągłego uzupełniania zapasu dość drogich kapsułek, co sprawia, że i cena serwowanej przez nas kawy będzie odpowiednio wyższa.

Kawa z dowolnego ekspresu automatycznego na pewno nie jest napojem dla koneserów. Jej jakość jest z pewnością niższa niż kawy z ekspresu kolbowego.

Ekspres automatyczny - przeznaczenie:

• restauracje hotelowe
• bufety śniadaniowe w hotelach
• lodziarnie z kawą, w których kawa stanowi dodatek do menu
• restauracje gdzie kawa jest na dalszym planie
• stacje benzynowe
• kawiarnie dla zabieganych klientów, pijących kawę w pośpiechu
• kawiarnie i lokale na wyższych uczelniach
• punkty kawowe w sklepach
• letnie punkty mobilne

Zalety

• zautomatyzowany proces przygotowania kawy
• prosta obsługa, niewymagająca specjalnego przeszkolenia (pracowników możemy przeszkolić samodzielnie)
• przy jednorazowym ustawieniu parametrów ekspresu kawa zawsze smakuje identycznie
• mleko jest dolewane i ubijane automatycznie
• możliwość przygotowania dużej liczby kaw w krótkim czasie
• proces parzenia nie wymaga ciągłej obecności przy ekspresie, co daje możliwość przygotowania jednocześnie innych rzeczy dla klientów

Wady

• konieczność ustawienia ekspresu pod jeden gatunek kawy, co utrudnia serwowanie kilku rodzajów kawy jednocześnie
• potrzeba zmiany ustawień ekspresu po zmianie gatunku kawy
• kawa jest smaczna przy odpowiednim ustawieniu ekspresu, ale raczej nie zachwyci prawdziwego konesera
• pianka na mleku jest mniej trwała niż ta ubita ręcznie

To ekspres z dripperem i papierowymi wymiennymi filtrami, który kojarzymy z miejscami w których zachodzi potrzeba przygotowania dużej ilości kawy na raz. Natrafimy na niego w biurach, stołówkach, barach albo hotelowych restauracjach. Z omawianych modeli jest bardzo intuicyjny w obsłudze. Poradzi sobie z nim bez problemu niewykwalifikowany personel a także hotelowi goście. Za smak kawy z ekspresu przelewowego odpowiada jedynie rodzaj zastosowanej kawy, a nie sposób obsługi urządzenia. Z racji tego, że zmielone ziarna nie są traktowane wodą pod ciśnieniem, kawa z ekspresu przelewowego zawiera więcej kofeiny niż kawa z którego z wyżej opisanych rodzajów ekspresów.

Ciśnieniowy ekspres do kawy na początku podgrzewa wodę do temperatury około 92-96 stopni, a następnie pod ciśnieniem (9-15 barów) wprowadza ją przez specjalną pompę do pojemnika, w którym znajduje się zmielona kawa. Ciśnienie sprawia, że kawa ma charakterystyczną jasnobrązową piankę (tzw. crema) odpowiadającą w dużej mierze za niepowtarzalny smak i aromat. Obowiązuje tu prosta zasada: im lepszą kawę zastosujemy tym smaczniejszy otrzymamy napar. O ile w automatycznych ekspresach ciśnieniowych zrobienie kawy sprowadza się praktycznie tylko do wciśnięcia guzika, o tyle w ekspresach kolbowych o jakości przygotowanej kawy będą decydować umiejętności baristy.

Takie ekspresy świetnie sprawdzą się w szeroko pojętym cateringu. Znajdziemy je w hotelach, barach szybkiej obsługi, biurach. Sprawdzą się podczas branżowych eventów i konferencji. I cechą charakterystyczną jest duży zbiornik na wodę, co w połączeniu z dużą mocą grzałki podczas jednego cyklu pozwala przygotować nawet kilkadziesiąt kaw. Ściekająca do termosu kawa utrzymuje przez długi czas właściwą temperaturę, a to umożliwia transportowanie jej na większe odległości, nie tylko w obrębie jednego budynku. Termos wyposażony jest w system dystrybucji zapobiegający rozlewaniu. Istnieje możliwość ustawienia go także na płycie grzejnej ekspresu dzięki czemu kawa pozostaje dłużej ciepła, co z pewnością docenią uczestnicy przedłużających się spotkań.

Musimy pamiętać, że korzystanie z ekspresu kolbowego ma sens jedynie wtedy, gdy obsługuje go profesjonalny barista. Kupując taki ekspres należy liczyć się z koniecznością szkolenia personelu, aby móc w pełni wykorzystać wszystkie atuty ekspresu manualnego. Jeśli to nie kawą zamierzamy przyciągnąć klientów, to o wiele lepiej zdecydować się na wybór prostszego w obsłudze ekspresu automatycznego.

Sprawy techniczne, na które warto zwrócić uwagę:

• serwis gwarancyjny i pogwarancyjny
• podłączenie do sieci wodociągowej
• odpowiednie ciśnienie wody
• rozmiar bojlera - im większy tym wydajniejszy ekspres
• regulacja ciśnienia pary z dyszy ma wpływ na ubijanie mleka
• płyta górna podgrzewająca filiżanki
• odpływ wody podłączony do sieci kanalizacyjnej - to najlepsze rozwiązanie
• ilość grup  wiąże się z przepustowością, im posiada ekspres więcej grup tym więcej będziemy mogli zaparzyć
• jeśli kupujemy ekspres podłączany inaczej niż na 230V, to warto sprawdzić czy jest możliwość podłączenia na tzw. siłę
• dysze do ręcznego spieniania mleka powinny być ze stali nierdzewnej

Pamiętajmy, że każdy ekspres wymaga konserwacji specjalnymi tabletkami lub proszkiem. Czyszczenia wymagają też mleczniki w automatach oraz dysze w ekspresach kolbowych. W ekspresach automatycznych konieczne jest bardzo staranne czyszczenie wszystkich plastikowych elementów mechanizmu spieniania mleka.